تاريخ انتشار: 1358 تعداد صفحات: 84 نويسنده: بهرام بیضایی

کتاب چهار صندوق – نویسنده بهرام بیضایی

کتاب چهار صندوق – نویسنده بهرام بیضایی

چهار صندوق نمایشنامه‌ای دوپرده‌ای از بهرام بیضایی است که سالِ ۱۳۴۶ نگاشته شده

و به چاپ رسیده‌است. چهار صندوق یکی از نمادگراترین نمایشنامه‌های بیضایی است؛ با مضمونی سیاسی و انتقادی. این نمایش سیاسی‌ترین اثر بیضایی به‌شمار

می‌رود؛ چنان‌که در پایان کتاب این جمله از وی نقل شده‌است: «اجرای چهار صندوق هر بار از صحنه پایین کشیده شد.»

بیضایی هرگز اجازه نیافت این نمایشنامه را روی صحنه ببرد. کارگردانان دیگر نیز اغلب مجوز اجرای آن را دریافت نکردند. با این حال چهار صندوق توسط گروه‌های

دانشجویی به عنوان تمرین و آموزش و به صورت غیررسمی در کارگاه‌های تئاتر و محیط‌های دانشگاهی اجرا شده‌است.

بیضایی این نمایش را با الهام از نمایش‌های سنتی ایرانی تخت حوضی یا سیاه‌بازی نوشته‌است. بیضایی در کتاب نمایش در ایران می‌نویسد این نمایش‌های سنتی

ایرانی ضمن نمایاندن مفاسد سطحی مردم، افراد طماع و مال‌پرست را مورد هجو قرار می‌دادند. رنگین بودن شخصیت‌ها نیز الهام گرفته از سمبولیسم رنگ شخصیت‌ها در

تعزیه است.

بیضایی چهار صندوق را پاییز سال ۱۳۴۶ نوشت و زمستان همان سال در نخستین شمارهٔ جُنگِ دفترهای زمانه چاپ کرد. سال ۱۳۵۸ نمایشنامه به صورت کتاب به

وسیلهٔ انتشارات روزبهان در تهران چاپ شد. سپس‌تر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان کتاب را چاپ کرد. در دیوان نمایش نیز نسخه‌ای بازنگری‌شده از این نمایشنامه

آمده‌است.

نمایشنامه چهار صندوق در هر دو رژیم پهلوی و جمهوری اسلامی ممنوع‌الچاپ شد و هر بار پس از انتشار نخست توقیف گردید.

…

چهار کَس که با رنگ‌های سرخ و زرد و سبز و سیاه مشخص گردیده‌اند و به ترتیب نمادی از طبقات بازاری، روشنفکر، مذهبی و توده مردم می‌باشند، می‌کوشند تا برای

رهایی از تهدیدهای احتمالی، مترسکی بسازند تا ایشان را برابرِ هر خطری حفظ نماید. آن‌ها مترسک را کاملاً مجهز و مسلح می‌کنند. مترسک جان می‌گیرد و لب به

سخن می‌گشاید…

مطالعه بیشتر